معرفی فلنج لغزنده (Slip On Flange)
فلنج لغزنده یا اسلیپون یا “اسلیپ آن فلنج” یکی از انواع فلنج‌های پرکاربرد است که در صنعت لوله‌کشی و اتصالات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فلنج به‌طور خاص برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر یا به تجهیزات مختلف مانند پمپ‌ها و شیرآلات استفاده می‌شود. طراحی خاص فلنج اسلیپون به این صورت است که لوله به‌راحتی در داخل فلنج قرار می‌گیرد و سپس با استفاده از جوشکاری، فلنج و لوله به یکدیگر متصل می‌شوند.
فلنج لغزنده در انواع مختلف و با کلاس‌های فشار مختلف تولید می‌شود. از جمله ویژگی‌های برجسته این فلنج‌ها می‌توان به نصب آسان، قیمت پایین‌تر، و مناسب بودن برای سیستم‌های با فشار و دمای کم اشاره کرد. این نوع فلنج، علی‌رغم سادگی در نصب، در شرایط خاصی مانند فشارهای بالا یا دماهای شدید ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد.
فلنج اسلیپون بیشتر در صنایعی که نیاز به اتصال سریع و هزینه کم دارند، مانند صنایع نفت و گاز، خطوط انتقال آب، و سیستم‌های آتش‌نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌ها و مشخصات فنی فلنج اسلیپون
ویژگی‌ها و مشخصات فنی فلنج لغزنده یا اسلیپون (Slip-On Flange)
فلنج لغزنده یا اسلیپون (Slip-On Flange) یکی از انواع فلنج‌های پرکاربرد در صنعت لوله‌کشی است که در اتصال لوله‌ها به تجهیزات و دیگر لوله‌ها استفاده می‌شود. این فلنج به دلیل طراحی خاص خود و سهولت نصب، محبوبیت زیادی دارد. در ادامه، ویژگی‌ها و مشخصات فنی فلنج اسلیپون به‌طور مفصل بررسی شده است.
1. ساختار و طراحی
فلنج اسلیپون به‌گونه‌ای طراحی شده است که لوله به راحتی داخل فلنج قرار می‌گیرد و سپس با جوشکاری فیلت (Fillet Weld) در دو طرف اتصال، به فلنج متصل می‌شود. این نوع طراحی به‌ویژه برای نصب‌های سریع و آسان ایده‌آل است.
2. کلاس‌های فشار
فلنج‌های اسلیپون در کلاس‌های مختلف فشار تولید می‌شوند که شامل موارد زیر می‌باشد:
- کلاس 150
- کلاس 300
- کلاس 600
- کلاس 900
- کلاس 1500
- کلاس 2500
این فلنج‌ها برای استفاده در سیستم‌های با فشارهای مختلف طراحی شده‌اند و می‌توانند در صنایع مختلف به‌کار روند.
3. اندازه‌ها
فلنج‌های اسلیپون در سایزهای مختلف از ½ اینچ تا 60 اینچ تولید می‌شوند. این گستردگی سایز باعث می‌شود که فلنج‌های اسلیپون در انواع مختلف سیستم‌های لوله‌کشی مورد استفاده قرار بگیرند، چه برای فشارهای کم و چه برای فشارهای متوسط.
4. مواد سازنده
فلنج‌های اسلیپون از مواد مختلفی ساخته می‌شوند تا بتوانند در شرایط مختلف صنعتی استفاده شوند. رایج‌ترین مواد شامل:
- فولاد معمولی (ST37)
- فولاد فورج‌شده (ASTM A105 و ASTM A350)
- استنلس استیل فورج‌شده (ASTM A182 F304/304L، ASTM A182 F316L، ASTM A182 F321)
این مواد انتخاب‌های مختلفی را برای شرایط دما و فشار مختلف فراهم می‌آورد.
5. نوع سطح فلنج
فلنج اسلیپون در دو نوع سطح مختلف تولید می‌شود:
- Flat Face (FF): سطح صاف که برای اتصال به فلنج‌های دارای سطح صاف طراحی شده است.
- Raised Face (RF): سطح برجسته که برای کاربردهای با فشار بالا و نیاز به آب‌بندی بهتر استفاده می‌شود.
6. روش نصب و جوشکاری
در فلنج اسلیپون، لوله به‌طور مستقیم از داخل فلنج عبور می‌کند و سپس با جوشکاری در دو طرف فلنج (فیلت‌ولد) به آن متصل می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که نصب فلنج اسلیپون ساده و سریع باشد، زیرا نیازی به تراشیدن یا تغییر ابعاد لوله نیست.
7. مزایای فلنج اسلیپون
- نصب آسان و سریع: فرآیند نصب به دلیل طراحی ساده و جوشکاری کم، بسیار سریع و آسان است.
- هزینه پایین: هزینه نصب و تهیه فلنج اسلیپون معمولاً کمتر از سایر انواع فلنج‌ها است.
- وزن کم: فلنج‌های اسلیپون معمولاً وزن کمتری نسبت به سایر فلنج‌ها دارند که باعث کاهش وزن کلی سیستم لوله‌کشی می‌شود.
- عدم نشتی و آب‌بندی مناسب: به‌خاطر جوشکاری در دو طرف فلنج، اتصال محکم و آب‌بندی خوبی فراهم می‌شود.
8. محدودیت‌ها
- مقاومت پایین‌تر در برابر فشار بالا: فلنج‌های اسلیپون معمولاً برای سیستم‌های با فشار بالا مناسب نیستند و برای چنین کاربردهایی باید از فلنج‌های گلودار یا فلنج‌های مقاوم‌تر استفاده کرد.
- محدودیت در استفاده با سیالات سمی: برای استفاده در سیستم‌هایی که با سیالات سمی یا خطرناک کار می‌کنند، باید دقت بیشتری شود، زیرا در صورت نشتی احتمالی، خطرات زیادی به‌وجود می‌آید.
9. کاربردهای فلنج اسلیپون
فلنج‌های اسلیپون در صنایع مختلف برای انواع کاربردها استفاده می‌شوند، به‌ویژه در سیستم‌های با فشار کم یا متوسط. برخی از کاربردهای رایج عبارتند از:
- اتصال لوله‌ها به شیرآلات، پمپ‌ها و تجهیزات مختلف
- استفاده در خطوط انتقال نفت، گاز و پتروشیمی
- کاربرد در خطوط هوای فشرده و سیستم‌های آتش‌نشانی
- استفاده در صنایع غذایی با فلنج‌های استنلس استیل اسلیپون
- نصب در سیستم‌های کم‌فشار با ریسک کم نشتی
فلنج اسلیپون به‌خاطر طراحی ساده، هزینه پایین و نصب سریع یکی از گزینه‌های محبوب در سیستم‌های لوله‌کشی است. این فلنج‌ها برای کاربردهای با فشار کم یا متوسط بسیار مناسب هستند و به‌خصوص در صنایعی که نیاز به اتصال سریع و ارزان دارند، کاربرد دارند.
تفاوت فلنج لغزنده و فلنج گلودار
فلنج‌های لغزنده و گلودار از رایج‌ترین انواع فلنج‌ها هستند که در صنایع مختلف برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات به یکدیگر استفاده می‌شوند. این دو نوع فلنج در طراحی، کاربرد و روش‌های نصب تفاوت‌هایی دارند. در اینجا به مقایسه این دو فلنج پرداخته‌ایم:
1. روش اتصال
- فلنج لغزنده (Slip-On Flange):
- لوله به راحتی از داخل فلنج عبور می‌کند و سپس با جوشکاری فیلت (Fillet Weld) در دو طرف به فلنج متصل می‌شود.
- نصب این فلنج ساده و سریع است و به‌طور عمده برای سیستم‌هایی که نیاز به نصب آسان دارند، مناسب است.
- فلنج گلودار (Socket-Weld Flange):
- لوله به داخل فلنج می‌رود و سپس در قسمت انتهایی آن با جوشکاری نفوذی (Butt Weld) به فلنج متصل می‌شود.
- این روش اتصال معمولاً محکم‌تر از فلنج لغزنده است و برای سیستم‌های با فشار بالاتر یا نیاز به آب‌بندی قوی‌تر استفاده می‌شود.
2. ساختار و طراحی
- فلنج لغزنده:
- در این فلنج، لوله در داخل فلنج قرار می‌گیرد و اتصال به‌طور معمول در دو طرف فلنج انجام می‌شود.
- طراحی ساده و کم‌هزینه‌ای دارد که موجب افزایش سرعت نصب می‌شود.
- فلنج گلودار:
- فلنج گلودار دارای یک لبه بلندتر از فلنج لغزنده است که باعث می‌شود لوله در داخل فلنج بیشتر فرو رود.
- این طراحی برای ارائه مقاومت بیشتر در برابر فشارهای داخلی و نشتی‌ها است.
3. مقاومت در برابر فشار
- فلنج لغزنده:
- مقاومت فلنج لغزنده در برابر فشار داخلی دو سوم فلنج گلودار است.
- این فلنج برای سیستم‌های با فشار پایین یا متوسط مناسب است و در شرایطی که نیاز به آب‌بندی قوی نیست، عملکرد خوبی دارد.
- فلنج گلودار:
- فلنج گلودار مقاومت بیشتری در برابر فشار داخلی و خستگی دارد و برای سیستم‌های با فشار بالا مناسب‌تر است.
- این فلنج در خطوط با فشار بالا و در سیستم‌هایی که نیاز به ایمنی بیشتر دارند، استفاده می‌شود.
4. زمان و هزینه نصب
- فلنج لغزنده:
- نصب فلنج لغزنده سریع‌تر و ارزان‌تر از فلنج گلودار است.
- چون نیازی به برش دقیق لوله یا تغییرات پیچیده در ابعاد لوله نیست، هزینه نصب پایین‌تر است.
- فلنج گلودار:
- نصب فلنج گلودار نیاز به دقت بالاتر و جوشکاری بیشتری دارد که باعث افزایش زمان و هزینه نصب می‌شود.
- به‌خاطر طراحی پیچیده‌تر، این نوع فلنج برای نصب در شرایط ویژه و سخت‌تر مناسب است.
5. عمر مفید و دوام
- فلنج لغزنده:
- عمر فلنج لغزنده معمولاً دو سوم عمر فلنج گلودار است و در سیستم‌های با فشار بالا یا شرایط سخت، ممکن است زودتر فرسوده شود.
- فلنج گلودار:
- به‌خاطر مقاومت بالاتر در برابر فشار و جوشکاری نفوذی، عمر مفید فلنج گلودار بیشتر از فلنج لغزنده است.
6. کاربرد
- فلنج لغزنده:
- مناسب برای سیستم‌های با فشار کم یا متوسط
- استفاده در خطوط انتقال نفت، گاز و صنایع شیمیایی با فشار کم
- مناسب برای کاربردهای کم‌هزینه و نصب سریع
- فلنج گلودار:
- مناسب برای سیستم‌های با فشار بالا و شرایط سخت
- استفاده در خطوط فشار بالا، نیروگاه‌ها، صنایع پتروشیمی و صنایع با شرایط کاری سخت
- فلنج لغزنده مناسب برای استفاده در سیستم‌هایی است که نیاز به نصب سریع و ارزان دارند و فشار داخلی زیاد نیست.
- فلنج گلودار بیشتر برای شرایطی که فشار بالا و مقاومت بیشتری لازم است، مناسب است و دوام و ایمنی بالاتری را فراهم می‌آورد.
کاربردهای فلنج لغزنده
فلنج‌های اسلیپون در بسیاری از صنایع و سیستم‌ها کاربرد دارند. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
- اتصال پمپ‌ها به لوله‌ها
- اتصال الکتروموتورها به گیربکس‌ها
- اتصال لوله‌ها به شیرآلات
- کاربرد در خطوط انتقال نفت و گاز
- استفاده در سیستم‌های خطوط هوای فشرده و آتش‌نشانی
- کاربرد در صنایع غذایی (با استفاده از فلنج استیل اسلیپون)
- استفاده در خطوط آب دریا و محیط‌های با pH بالا (فلنج NACE)
مزایای فلنج اسلیپون
فلنج اسلیپون مزایای قابل توجهی دارد که آن را در برخی شرایط به گزینه‌ای مناسب تبدیل می‌کند. این مزایا شامل:
- نصب آسان و سریع
- هزینه نصب کمتر نسبت به سایر انواع فلنج‌ها
- وزن کمتر و کاهش نیاز به تجهیزات سنگین
- آب‌بندی مناسب و جلوگیری از نشت
- زمان کمتر برای برش لوله و نصب
- قیمت مناسب‌تر نسبت به فلنج‌های گلودار
فلنج‌های اسلیپون به‌دلیل نصب آسان، هزینه پایین و مزایای متعدد در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، محدودیت‌هایی نیز دارند که باید در انتخاب آن‌ها برای کاربردهای خاص، مانند فشار بالا یا دماهای بسیار زیاد، در نظر گرفته شوند.
